Makatta çatlak yada tıbbi ifadesi ile ‘anal fissür’ anüs (makat) bölgesini örten deride ağrı, kanama ve kaşıntıya yol açan küçük bir yırtıktır (çatlaktır). Makatta (anüs) çatlak veya yırtık genellikle yoğun bir kabızlık veya ishal dönemini izleyerek oluşur. Sert, kuru (taş gibi) veya aşırı ishalli bir dışkının zorla makattan geçmesi sırasında bu bölgeyi yırtması ile oluşur. Genelde çatlak (fissür) yüzeyel olarak başlar ve hızla iyileşir. Bazen derinleşip altta yatan makat iç kasına (sfinkter kası) ulaşabilir. Bu durumda hastalık kronik (süreğen) hale gelmiştir. Anal fissürler’in çoğunun (% 50’den fazlası) kendiliğinden iyileşirken diğerlerinin neden iyileşemediği kesin olarak bilinmemektedir, ancak kabızlık yada ishalin devam etmesi bu duruma en sık neden olan durumdur. Bunlara ek olarak, her dışkılama sırasında, dışkı buradaki yara ile temas eder ve iyileşmeyi geciktirir. Bu da makat iç kasının (sfinkter) kasılmasına neden olur. Makat iç kasının (sfinkter kası) kasılı kalması çatlağın (fissür) iyileşmesini engeller.
Makatta çatlak tedavisinde ameliyatsız yöntemler: 1. diyet düzenlemeleri: posa bırakan gıdalar ve günde 2 Lt gibi su tüketilmesi, acı, ekşi ve baharatlı gıdaların kısıtlanması 2. bazı kortizon içeren kremlerin kullanılması 3. oturma banyosu: 15-20 dakika boyunca günde 3-5 kez sıcak su içine oturma ile makat bölgesi çok rahatlar 4. % 0.2’lik nitrogliserinli krem: ile makattaki çatlak üzerine masaj yapılması: iç makat kasını gevşetme etkisi vardır. Fazla miktarlarda kullanılmamalıdır, çünkü fazla miktarada kullanıldığında tansiyonu düşürerek başağrısı, baygınlık hissi gibi yakınmalar yapabilirler 5. Kalsiyum kanal blokerleri: Nifedipin ve diltiazem gibi haplar aynı şekilde iç makat kasını gevşeterek çatlağı iyileşmesine katkı sağlayabilirler. İlk basamak önlemleri başarısız olursa ikinci basamak olarak Botoks (Botulinum toksini) ile tedavi denenir. Makatta çatlak veya anal fissür vakalarında çatlak olan bölgenin iki yanına 40 ünite Botoks enjekte edilir. Makattaki çatlak ameliyatında sfinkterotomi adı verilen iç makat kasının kesilmesi işleminin gaz veya dışkı tutamama gibi yan etkilerinden kaçınmak için son yıllarda geçici felç yaratan Botoks uygulaması gündeme girmiş olup giderek artan sıklıkta kullanılmaktadır. Muayenehane koşullarında yapılabilmesi ve hastanın işlem sonrasında günlük aktivitesine aynen devam edebilmesi en büyük avantajlarıdır. Genellikle, makatta çatlak durumunda hastaların % 70-75’inde botoks tedavisi ile tam başarı, % 20’sinde kısmi başarı elde edilir. Makatta çatlak sorunu olan hastaların % 5-10’unda ise botoks tedavisi sonuç vermez. Makatta çatlak nedeni ile yapılan Botoks uygulamasından sonra, hastanın yakınmalarında 30 gün içinde bir düzelme olmazsa bazı hastalarda, ikinci bir seans yapmak gerekebilir. Makatta çatlak nedeni ile yapılan Botoks uygulaması başarılı olmazsa arkasından cerrahi girişim veya ameliyat yapılabilir.
Saygılarımla,
Dr. Korhan Taviloğlu
Genel Cerrahi Profesörü
www.makattacatlak.com
www.genelcerrah.com
www.drtaviloglu.tv
(0530) 
